Na północnym krańcu chorwackiej wyspy Pag, w miejscowości Lun, kryje się jeden z przyrodniczych skarbów Chorwacji – starożytny gaj oliwny. Znajdujące się tam wiekowe drzewa oliwne, niektóre liczące ponad 1000 lat, tworzą unikalne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe wyspy Pag i regionu. Najstarsze, a zarazem najszersze drzewo w gaju ma około 2000 lat.
Gaj oliwny w Lun odwiedziliśmy podczas naszego pobytu na kempingu Straško. I chociaż pogoda nam szczególnie nie dopisała, przeganiając nas burzą, to i tak uważamy, że było warto. Unikalne doświadczenie obcowania z tysiącletnimi drzewami połączone z malowniczym krajobrazem.
Kilka słów o gaju oliwnym w Lun
Gaj oliwny w Lun znajduje się w najdalej wysuniętej na północ części wyspy Pag, około 20 kilometrów od miasta Novalja.
Gaj w Lun mieści się na obszarze 75 km², na którym znajduje się ponad 80 000 drzew oliwnych. Pierwsze drzewa zasadzono tam ponad 1000 lat temu. Najstarsze, a zarazem najszersze drzewo w gaju ma około 2000 lat. Drzewa przetrwały wojny, zarazy i zmiany klimatyczne. W 1963 roku gaj oliwny w Lun został uznany za rezerwat botaniczny.
Drzewa oliwne Lun, które zostały zachowane w swojej pierwotnej formie, różnią się morfologicznie nieznacznie pod względem wielkości, liczby kwiatów, wielkości i kształtu liścia oraz samego owocu. Analiza DNA pobranych próbek drzew określiła różnorodność genetyczną w gajach oliwnych, co oznacza, że każde drzewo oliwne jest potencjalnie nową odmianą.
Projekt Ogrody Oliwne Lun
Projekt Ogrody Oliwne Lun powstał w 2010 roku jako wspólny wysiłek miasta Novalja i Wspólnoty Turystycznej Novalji. Rozpoczęcie jego realizacji nastąpiło w 2012 roku, a zakończenie w połowie 2013 roku. Projekt ma na celu ochronę wartości naturalnych i kulturowych oraz promowanie unikalnego krajobrazu.
REKLAMA
Zwiedzanie gaju oliwnego
Ścieżka edukacyjna ma długość około 2 kilometrów. Wejście do gaju jest płatne w punkcie informacyjnym. Cena dla dorosłych wynosi 4 euro, a dla dzieci w wieku od 7 do 15 lat – 2 euro.
Wstęp bezpłatny przysługuje osobom niepełnosprawnym oraz dzieciom do 7 lat.
Możemy dostać się do niego jednym z dwóch wejść. Sugerujemy wejście od strony miejscowości Lun z dwóch powodów.
- powrót do wyjścia (parkingu) będzie z górki
- najpiękniejsze okazy znajdują się bliżej wejścia od strony Lun
Na poniższym zdjęciu znajduje się wejście nr 1, którego nie polecamy. Około 500 metrów od tego wejścia znajduje się drzewo oliwne o niezwykłej formie, nazwane Lunjska čipka (Luńska koronka).
Spacer po gaju
Spacer po gaju oliwnym w Lun to idealna forma relaksu. Spacer ścieżką, którą dawniej chodzili, uprawiającym oliwki Rzymianie, wiekowe drzewa i panorama na Adriatyk. Obcowanie z naturą z takich okolicznościach potrafi człowieka odprężyć.
Dolnja lokva
Dolnja lokva, zbudowana na początku XVII wieku było jedynym źródłem świeżej wody. Służyło zarówno zwierzętom jak i ludziom.
REKLAMA
Przy źródle wody znajduje się krzew o nazwie Adni Casti Fructus (Konopljika), znanego również jako „pieprz mnichów”. Roślina ta otrzymała swoją nazwę od mnichów, którzy sadzili to drzewo w pobliżu swoich klasztorów i używali go jako przyprawy.
Najstarsze drzewa w Lun
Wiek drzewa oliwnego określa się na podstawie jego promienia. Jeśli drzewo ma średnicę 1 metra, to jego promień wynosi 500 milimetrów. Jeden milimetr równa się jednemu rokowi. Badanie wieku każdego drzewa oliwnego jest wymagającym i długotrwałym procesem.
Potwierdzone wyniki przeprowadzonych badań mówią, że najstarsze drzewa oliwne w ogrodach oliwnych Lun mają 2000 i 1600 lat, co klasyfikuje je w pierwszej piątce najstarszych drzew oliwnych na świecie, obok drzew oliwnych z Czarnogóry, Grecji i Izraela.
Poniżej znajdują się, kolejno 1600-letnie i 2000-letnie drzewa oliwne z Lun.
Do niedawna panowała opinia, że najstarsze, a zarazem najszersze drzewo w gaju to tak naprawdę dwa lub trzy zrośnięte ze sobą drzewa. Po przeprowadzeniu analizy DNA okazało się, że to jednak jedno drzewo.
Suche mury
W gaju oliwnym w Lun, mamy możliwość zobaczyć z bliska suhozid, czyli kamiennie „suche mury” budowane przez zaprawy murarskiej przez pasterzy.
Oliwa z Lun
Mieszkańcy Lun produkują wysokiej jakości oliwy Extra Virgin. Jeśli chcemy zobaczyć zbiór oliwek (Berba Maslina), musimy pojechać na przełomie września i października. Oczywiście, produkcja oliwy odbywa się nie tylko na potrzeby mieszkańców Lun, ale również na sprzedaż. W lipcu odbywa się Festiwal Oliwy.
Źródło informacji: olive-gardens.eu
